II.Dünya Savaşı sırasında Nazi tehlikesine karşı - ÇAKMAK HATTI

Genelkurmay başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, Fransızların Majino Hattı'nı örnek alarak Trakya'da bulunacak ve beton ile çelik karması bir savunma merkezi olacak bir hat planı hazırlamıştır. Bu savunma hattına kendi soyadını vermek istemiştir. Ancak Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, bu plana karşı çıkmış ve şöyle demiştir:

Savaş, oldum olası toprak üstünde yapılır ve toprak üstünde kazanılır, yahut kaybedilir. Çakmak Hattı ne kadar güçlü olursa olsun ömrü, bir muharebeninki kadar kısadır. Ben milletimin parasını bir kapris uğruna toprak altına gömdürmem.

Mustafa Kemal Atatürk'ün 10 Kasım 1938 tarihinde ölmesinin ardından İsmet İnönü cumhurbaşkanı olmuştur. İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanlığı döneminde II. Dünya Savaşı'nın çıkacağının anlaşılmasından sonra 1930'lu yıllarda Genelkurmay, Balkanlar üzerinden gelebilecek herhangi bir saldırıya Trakya sınırında karşı koymak için Kırklareli'nin kuzeyinde Mareşal Fevzi Çakmak'ın önerisi olan Çakmak Hattı kurulmuştur. Şubat 1941'de Almanlar, Bulgaristan'ı işgal ederek Türkiye sınırına dayanmıştır. Bunun üzerine hattın Çatalca'ya çekilmesine karar verilmiştir. Almanların o tarihe kadar kullandıkları modern savaş araçları karşısında bu planın başarı sağlayabileceği şüpheli görülmüştür.

Çakmak Hattı, Terkos Gölü (Durusu) yakınlarından başlayıp Büyükçekmece'ye kadar iki hat şeklinde yapılmıştır. Bu hatlarda bir kısmı büyük, bazıları ise küçük olan askeri koruganlar yani mevziler vardır. Duvar tel ve demir engellerle bu mevzi birbirine bağlanmıştır. Çakmak Hattı İnşaatı, çimento ve demir yetersizliğinden dolayı ilerleyememiştir. Yılda ancak 380.000 ton çimento üretilebilmiş ve bu fabrikalarda kolayca tahrip edilebilecek yerlerde bulunmuştur.

Nazi Almanyası, Yunanistan 'ı işgal ettikten sonra Çakmak Hattı savunma işlevini yitirmiştir. Çünkü bu savunma hattı Bulgaristan'dan gelebilecek saldırılara göre düzenlenmiştir. Fakat artık Almanya, Türkiye ile Güney Trakya'dan komşu olmuştur. Düşman kuvvetleri Meriç Nehri'nin aşağı kısmından dosdoğru saldırırlarsa Trakya'nın kuzey hududu boyunca uzanan Çakmak Hattı'nın geri kısım ile kavuşması kesileceği için İsmet İnönü, Çakmak Hattı'nı tahliye ettirmiş ve orduyu Çatalca hattına çekmiştir. Çakmak Hattı'nda soğuktan dolayı birçok asker hayatını kaybetmiştir. Çatalca'da ise köylerdeki halk sıkıntı çekmiştir ve hatta bir kısmı Anadolu'ya geçmiştir. Bugün hâlâ Doğu Trakya'da Çakmak Hattı'na ait koruganlar görülebilir.

Maginot Hattı

I. Dünya Savaşı'nın ardından Fransa'nın tekrar işgalini önlemek üzere bu savunma hattının inşasına başlanmıştır. I. Dünya Savaşı'nın hemen öncesinde Savaş Bakanlığı Müsteşarı olan ve savaşa er olarak katılan Fransız devlet adamı André Maginot'nun ısrarla savunduğu ve sonunda uygulamaya konulmasını sağladığı devasa bir savunma hattıdır. Öncelikle Alman sınırına inşa edilmiş, sonra denize kadar uzatılmak istenmiş; ancak Belçika'nın izin vermemesi dolayısıyla asla tam olarak bitirilememiştir.

1930'lu yıllarda, Almanya'nın askeri gücünün bir tehdit haline geliyor olması ve Fransa'nın Alman ordusuna nazaran çok zayıf bir askeri güce sahip olması üzerine,Majino HattıFransızlar için büyük önem kazanmıştır. Fakat, tehlikenin yakın olması ve 10 yıllarca silahsızlanma politikası güdülürken arka planda kalan bu savunma hattından maksimum verim alınması için yapılan plan Alman ordusunun Fransa sınırından yani doğrudan saldırmasını imkânsız hale getirebilmekti. Eğer, Almanlar Hollanda ve Belçika üzerinden saldırırlarsa Fransız ordusu Belçika ve Hollanda'ya girerek, mevcut yerel güç ile birleşerek Fransa sınırı önünde tampon bölge oluşturacaktı. Almanları durdurmak için planlanan doğudaki hat ve batıdaki tampon bölge planlarının tek açığı iki kolun ortasındaki araziydi. Fransızlara göre bu sık ağaçlar ve ırmaklar barındıran bölge, tank ve topçu birlikleri için geçilmesi imkânsız bir yer olduğundan, büyük saldırı için ihtimal dışıydı. Fakat, Hitler ağaçlık bölgeyi yıkarak ordusunu geçirmiş ve hattı yarmıştır.1940'ta Alman Kuvvetleri tarafından aşılmıştır. Önlerinde savunma hattı bulunmayan Alman ordusu Fransa'nın içlerine doğru ilerleyince, Fransızların bütün savunma hattı çökmüştür. Ardından Belçika ve Hollanda üzerinden de Fransa'ya saldıran Alman güçleri kısa zamanda Fransa'nın 2/3'ünü işgal etmiştir.